Program zajęć ostatniej sesji studiów dotyczył przyszłości medycyny.
Korzystając z zasobów programowych i sprzętowych Centrum Medycyny Cyfrowej i Robotyki – UJ CM przedstawiono uczestnikom studiów najistotniejsze kierunki rozwoju nauk medycznych.
Jako, że sztuczna inteligencja jest partnerem badań naukowych (?) dr inż. Klaudia Proniewska „przepytała” ChatGTP dokąd zmierza medycyna XXI wieku. Wybrane przez AI trendy to m.in. personalizowana medycyna, telemedycyna i opieka zdalna, technologie cyfrowe i mobilne, uczenie maszynowe, edycja genów i terapie genowe, bioprinting 3D i inżynieria tkankowa, Big Data, immunoterapia onkologiczna.
Dynamiczna transformacja zaopatrzenia pacjentów wynika z personalizacji terapii, integracji technologii medycznych, coraz powszechniejszej sztucznej inteligencji i robotyzacji procedur.

Niewątpliwą atrakcją zajęć były praktyczne warsztaty dotyczące wykorzystania technologii immersyjnych w medycynie (mieszana rzeczywistość, rozszerzona rzeczywistość, wirtualna rzeczywistość). Każdy z uczestników mógł wykorzystać gogle VR…
Ostatnie w tym roku akademickim zajęcia dotyczyły integracji i zarządzania systemami endoskopowymi oraz najnowszych systemów elektrochirurgicznych (pokaz praktyczny!).

Ostatnim akordem studiów był oczywiście egzamin końcowy. I tu mamy same bardzo dobre wiadomości:

Zupełnie wyjątkowy miała ósma sesja studiów podyplomowych z optymalizacji zarządzania aparaturą medyczną w jednostkach ochrony zdrowia. Była to sesja wyjazdowa przeprowadzona we współpracy z Akademią Aesculap z siedzibą w Nowym Tomyślu gdzie zagościli słuchacze i wykładowcy, wspierani przez zespół wspomnianej akademii. Unikalność tego wydarzenia polegała na możliwości zwiedzenia zarówno znajdującej się tam fabryki jak i serwisu zajmującego się profesjonalną regeneracją narzędzi chirurgicznych oraz innych wyrobów związanych z firmą B Braun. Uczestnicy mogli zapoznać się bezpośrednio z kompletnym procesem produkcji instrumentarium chirurgicznego, począwszy od formowania go z dostarczanych do zakładu produkcyjnego prefabrykatów stalowych, a następnie liczne procesy obróbki plastycznej, aż do efektu końcowego w postaci najwyższej klasy narzędzi chirurgicznych. Zetknięcie tradycyjnych technik, wspomaganych przez obrabiarki sterowane cyfrowo, doświadczenie personelu oparte na kilkudziesięcioletniej już tradycji zakładu produkcyjnego w Nowym Tomyślu, złożyły w efektowną i efektywną całość dotychczasowe wyobrażenia uczestników o procesie produkcji tych wyrobów. Niedoceniane często narzędzia chirurgiczne okazują się bowiem wyrobem skomplikowanym na każdym etapie powstawania, a także późniejszej eksploatacji, a ich właściwy dobór oraz użytkowanie są niezbędne by zachowały one żywotność oraz status skutecznego i bezpiecznego, nomen omen, narzędzia – przez możliwie długi okres.

Szczególną uwagę poświęcono procesom regeneracji, gdyż powszechne mniemanie o przywracaniu właściwości użytkowych narzędzi przez podstawowe czynności takie jak czyszczenie, szlifowanie czy polerowanie okazuje się, że jest błędne. To tylko nieliczne i nie zawsze najważniejsze procesy, gdyż tych warunkujących powrót narzędzi do obiegu, jest zdecydowanie więcej i muszą być przeprowadzane przy użyciu specjalistycznych maszyn. Efekt takich działań uczestnicy mogli zobaczyć na oczy w dość specyficzny sposób, nie mogąc odróżnić narzędzi nowych od tych które po poddaniu pełnej regeneracji były już gotowe do zwrotu do swoich macierzystych jednostek. Prezentacja skuteczności tych działań, połączona z dostępnymi i bezpiecznymi dla struktury narzędzi technikami ich znakowania były najlepszym podsumowaniem całej wizyty. Jej uzupełnieniem były praktyczne prelekcje poświęcone organizacji pracy serwisu, towarzyszącym narzędziom kontenerem do ich transportu i przechowywania oraz praktyczne zasady doboru i eksploatacji systemów motorowych, napędów wiertarskich, systemów elektrochirurgicznych i zestawów do technik laparoskopowych.

Jak zwykle zatem uczestnicy zajęć otrzymali potężną dawkę praktycznej wiedzy, która powinna być przydatna w ich codziennej pracy związanej z eksploatacją wyrobów medycznych. Instrumentarium chirurgiczne zyska zaś, przynajmniej wśród uczestników sesji, należne miejsce w tworzonych dla nowych jednostek ochrony zdrowia technologiach medycznych oraz planach inwestycyjnych i serwisowych tych, które je już posiadają.

Marek Piotrowski

Siódma już sesja zajęć studiów podyplomowych UJ CM „Optymalizacja zarządzania aparaturą medyczną w jednostkach ochrony zdrowia” odbyła się w siedzibie Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie i był to najlepszy z możliwych wyborów. Zapewniona przez Dyrekcję Szpitala możliwość bezpośredniego zapoznania się z rozwiązaniami organizacyjnymi i sprzętowymi tej placówki była znakomitym uzupełnieniem programu tych zajęć.

Sesja rozpoczęła się od serii prezentacji poświęconych otoczeniu pacjenta i pracy personelu przy wykorzystaniu licznych nowoczesnych technologii medycznych jako czynników utrzymania pacjenta przy życiu. Uczestnicy mieli okazję nie tylko zapoznać się z zasadą działania i eksploatacji licznych urządzeń jak kardiomonitory, platformy hemodynamiczne, respiratory, endoskopy ale także poznać ich indywidualne możliwości, zasady współpracy i integracji za pomocą egzemplarzy demonstracyjnych udostępnionych przez partnerów zajęć.

Kolejny raz okazało się, że dla kadr inżynierskich oraz administracyjno-technicznych wspierających eksploatację aparatury medycznej największe znaczenie ma wiedza praktyczna. W tym przypadku została ona jeszcze dodatkowo wsparta omówieniem zasad funkcjonowania Oddziału Klinicznego Kliniki Pulmonologii Szpitala Uniwersyteckiego. Ten Oddział jest doskonałym przykładem miejsca łączącego wiedzę fachową personelu medycznego z licznymi, często współpracującymi ze sobą wyrobami medycznymi. Zasady eksploatacji wspomnianego wyżej sprzętu medycznego zostały omówione zarówno pod kątem najbardziej krytycznych elementów, warunkujących ich sprawną i bezpieczną pracę, ale także pod kątem coraz to śmielej wprowadzanych innowacji na czele ze sztuczną inteligencją.

Dyskusje czy to tylko moda czy konkretna korzyść, były prowadzone pod kątem analizy przydatności tych rozwiązań w codziennej praktyce i doprowadziły uczestników do konkluzji, że o ile etapy tradycyjnych analiz czy uczenia maszynowego miały charakter głównie statystyczny i wymagały dalszej obróbki, stosowania procedur i oparcia na doświadczeniach lekarzy, to obecne algorytmy idą zdecydowanie dalej.

Głębokie i samodzielne uczenie zaawansowanego oprogramowania już jest, a w przeszłości umożliwi podejmowanie działań wyprzedzających, podtrzymujących parametry życiowe pacjenta przed wystąpieniem spodziewanych faz krytycznych.

W tyle nie pozostają zresztą inne dziedziny o czym można było się przekonać uczestnicząc w warsztatach z budowy i funkcji endoskopów giętkich połączonych z wprowadzeniem do zasad funkcjonowania systemu integracji sal operacyjnych oraz procedur związanych z wyposażaniem i eksploatacją obszaru centralnej sterylizacji. W tym ostatnim wypadku uczestniczy oprócz części technologicznej mogli poznać nowy model biznesowy oparty na współpracy szpitala z wykonawcą zewnętrznym, obsługującym kompleksowo ten jakże istotny obszar szpitala.

Swoistym urozmaiceniem konwencji warsztatów związanych ze sprzętem medycznym był z kolei wykład dotyczący aspektów psychologii obecnych w zarządzaniu aparaturą medyczną. Dał on uczestnikom nową perspektywę związaną z technikami sprzedażowymi jakie stosują dostawcy sprzętu i usług, co też powinno owocować lepszym przygotowaniem do negocjacji i innych czynności związanych z planowaniem i realizacji inwestycji.

Marek Piotrowski

Całe dwa dni zajęć poświęcono zagadnieniom związanym z wykorzystaniem aparatury medycznej w obszarach szpitala szczególnie nasyconym wysoko specjalistycznym i kosztownym w nabyciu i eksploatacji wyposażeniem technicznym.
Jako, że nasze studia jako jedyne w Polsce poświęcone są zarządzaniu aparaturą medyczną, to tematyka sesji była ściśle powiązana z aspektami organizacyjnymi i ekonomicznymi nabycia i eksploatacji aparatury.

Przypomnijmy, że zarządzanie to ogólny zakres działań, procesów i decyzji, których zastosowanie w odniesieniu do zasobów, osób, kapitału lub organizacji ma zapewnić warunki do efektywnego ich funkcjonowania prowadzącego do osiągnięcia postawionych celów.
Jednym z najtrudniejszych obszarów zarządzania są jednostki ochrony zdrowia, w szczególności wielospecjalistyczne obiekty szpitalne.
Dlatego prowadzący zajęcia omówili i poddali pod dyskusję uczestnikom następujące zagadnienia:

– wskaźniki opłacalności zakupu wysokospecjalistycznego sprzętu medycznego – zastosowania praktyczne,
– perspektywa utrzymania urządzeń medycznych w dobie zwiększonych wydatków serwisowych, sposób organizacji działu aparatury medycznej w aspekcie optymalnego zarządzania bloków operacyjnych, oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii oraz obszaru centralnych sterylizatorni,
– spełnienie wymogów świadczeń zdrowotnych finansowanych z NFZ a rzeczywista potrzeba posiadania aparatury medycznej w strukturach zakładów radiologii i radioterapii onkologicznej
– obszary najdroższe technologicznie w szpitalu -strategie dostosowania sprzętu medycznego do właściwej eksploatacji.

Co warto podkreślić, wszystkie tematy zostały przedstawione w oparciu o konkretne przykłady rozwiązań praktycznych.
Odrębnym tematem zajęć była możliwość transformacji zakładów radiologii i diagnostyki obrazowej, której możliwość daje Narodowa Strategia Onkologiczna.
Sesję zakończono konfrontacją normatywnych formalności z typowymi praktycznymi problemami szpitala. Porównano wymogi wynikające z aktów prawnych z rzeczywistymi potrzebami wyposażania i funkcjonowania bloków operacyjnych oraz oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii.

Tradycyjnie już wykładowcy i uczestnicy poświęcali przerwy w zajęciach na mniej formalne, ale jednak kontynuowanie dyskusji związanej z prezentowaną tematyką…

Zarządzanie procesami eksploatacji aparatury medycznej, zwłaszcza zaawansowanymi urządzeniami diagnostyczno – zabiegowymi, to temat przewodni piątej sesji studiów podyplomowych „Optymalizacja zarządzania aparaturą medyczną w jednostkach ochrony zdrowia”.

Tym razem byliśmy gośćmi w Nowej Siedzibie Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie (NSSU). Wybór miejsca był nieprzypadkowy, gdyż tam zlokalizowane są pracownie wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt do radioterapii, włącznie z nożem cybernetycznym oraz aparatem do tomoterapii.

Zakład Fizyki Medycznej i Ochrony Radiologicznej NSSU był najlepszym przykładem dla przedstawienia optymalnej struktury (personalnej i aparaturowej) zakładów radiologii i diagnostyki obrazowej oraz zakładów radioterapii onkologicznej. Powyższe zagadnienie oraz prezentacja informacji dotyczącej aktualnych aktów prawnych jako podstawy funkcjonowania urządzeń wytwarzających promieniowanie jonizujące, rozpoczęły bieżącą sesję.

Zarządzanie tymi zagadnieniami to nie tylko znajomość ustawy Prawo Atomowe, to także inne, liczne akty prawne regulujące działalność w tej dziedzinie i przede wszystkim praktyka oraz doświadczenie, niezbędne w kontaktach zarówno z użytkownikami, ale i instytucjami uprawnionymi do kontroli i nadzoru.

Wykłady te były także doskonałą podstawą do zajęć praktycznych przeprowadzonych w partnerstwie z firmą TMS, dostawcą i serwisem wyżej wymienionych systemów. Nowoczesne i coraz bardziej bezpieczne metody napromieniania realizowane z wykorzystaniem obu urządzeń i połączone z możliwościami ruchowymi ramienia robotycznego jakim dysponuje nóż cybernetyczny, zrobiły na słuchaczach ogromne wrażenie.

Po raz kolejnym okazało się, że nawet najbardziej rozbudowane prezentacje czy schematy blokowe nie wytrzymują porównania z bezpośrednim kontaktem z omawianą technologią.

Podczas zajęć poruszono także problematykę projektowania i wyposażania zakładów radiologii i radioterapii onkologicznej z uwzględnieniem ekonomicznych aspektów ich rozwoju w oparciu o mapy potrzeb zdrowotnych.

Jesteśmy przekonani, że tak obszerna dawka wiedzy połączona z równie dużą aktywnością słuchaczy sprawi, że w tej dziedzinie staną się oni dobrej klasy specjalistami!

Marek Piotrowski

Tematem przewodnim czwartej sesji studiów podyplomowych „Optymalizacja zarządzania aparaturą medyczną w jednostkach ochrony zdrowia” były metody eksploatacji i serwisu sprzętu medycznego.

Podstawą zajęć było zdefiniowanie możliwych stanów aparatury medycznej i związanych z nią zdarzeń eksploatacyjnych. Pozwoliło to w trakcie zajęć, prowadzonych ponownie z udziałem szeregu ekspertów z firm z branży sprzętu medycznego, na porównanie kilku występujących na rynku modeli.

W codziennej praktyce inżynierskiej związanej z zarządzaniem bazą sprzętową szpitali funkcjonuje zwykle model mieszany, a więc oprócz serwisów autoryzowanych, funkcjonują także fachowe firmy inżynierskie nie posiadające autoryzacji producentów, ale posiadające kompetencje do świadczenia podobnych usług.

Analiza oferowanych przez tych wykonawców kontraktów serwisowych, systemów wspomagających zarządzanie aparaturą, monitorowanie jej stanu czy nawet przewidywanie i zapobieganie zdarzeniom awaryjnym doprowadziła do konkluzji, że najlepszą umową serwisową zazwyczaj nie jest ta najdroższa, ale ta która jest odpowiednio dopasowana do faktycznych potrzeb jednostki.

Omówiono ewolucję funkcji serwisowych od funkcjonującego przez wiele dekad modeli reagowania na już zaistniałe zdarzenia awaryjne, po coraz częściej podejmowane i wspomagane często sztuczną inteligencją działania predykcyjne czyli zapobiegawcze. Pozwalają one „przewidzieć” potencjalne wystąpienie awarii i podjąć działania wyprzedzające dla utrzymania płynności pracy aparatury.

Rolą inżyniera klinicznego, czyli osoby która nie tylko biernie administruje zgłoszeniami serwisowymi, ale w sposób aktywny serwisem zarządza, jest dokładana analiza potrzeb jednostki oraz późniejsze ich egzekwowanie od partnera zewnętrznego.

Rzecz jednak w tym aby odpowiednio sformułować i zdefiniować swoje oczekiwania, umieć zweryfikować potencjał kadrowy i sprzętowy potencjalnego partnera oraz umiejętnie podzielić się kompetencjami, tak aby szybko i sprawnie diagnozować bieżący stan urządzenia.

Aktualna sytuacja rynkowa, braki kadrowe nie nadążające za dużym nasyceniem sprzętowym oraz stale rozwijające się systemy informatyczne wspomagające serwis sprawiają, że dużą gotowość do współpracy w tym zakresie wykazują sami wykonawcy, gotowi do odstąpienia części swoich uprawnień by zaoszczędzony w ten sposób czas i nakład środków spożytkować w innych istotnych zleceniach serwisowych.

Okazało się zatem, że istnieje przestrzeń i duże zapotrzebowanie na zwiększenie rangi inżynierów klinicznych i skupiających ich działów aparatury medycznej, co powinny także potwierdzić także kolejne sesje.

Marek Piotrowski

Kolejna, trzecia już sesja zajęć studiów podyplomowych z optymalizacji zarządzania aparaturą medyczną została poświęcona metodom zarządzania i organizacji działów aparatury medycznej.

Uczestnicy zainspirowani tezami wykładowców wypracowali innowacyjny i jak na razie unikalny w polskich warunkach model struktury organizacyjnej, w której wszystkie działy inżynierskie (specjaliści aparatury medycznej, fizycy medyczni, informatycy) powinni współpracować w ramach jednolitego zespołu – działu lub pionu inżynierii klinicznej.

Omówiono zalety takiego rozwiązania w postaci wzmocnienia roli i znaczenia inżynierów oraz całego personelu technicznego szpitali w połączeniu z korzyścią dla samej jednostki poprzez usprawnienie organizacji pracy, lepsze przygotowanie procesów inwestycyjnych i wdrażania ich do realizacji, prowadzenie analityki technologii medycznych – coraz częściej niezbędnej dla planowania zakupów aparatury medycznej oraz jej racjonalnego wykorzystywania w pełnym cyklu życia wyrobu medycznego.

Przy współpracy z ekspertami firm GE HealthCare oraz Siemens Healthcare przedstawiono narzędzia dostępne na rynku służące realizacji tych celów, gdyż uznano że nawet najbardziej sprawna organizacja oraz elastyczne struktury nie są wystarczające aby skutecznie zarządzać coraz większym zasobem sprzętowym o coraz to wyższym poziomie rozwiązań konstrukcyjnych.

Wśród wielu poruszonych tematów związanych z procesami eksploatacji aparatury medycznej omówiono zatem zasady nadzoru zdalnego, narzędzia do zbierania i przetwarzania informacji serwisowych wspierające decyzje o planowaniu modernizacji lub wymiany aparatury medycznej a nawet możliwość badania stopnia wykorzystania urządzeń medycznych – zarówno jako całości jak i ich wybranych funkcjonalności. Dzięki temu słuchacze mogli nabyć umiejętności pomocne przy opracowywaniu procedur służących zarówno do analizy zasadności ale i późniejszej efektywności zakupów. Jak zwykle przy okazji tych zajęć omówiono nie tylko aktualne standardy przeglądów okresowych i wymagań technicznych czy prawnych.

Nie obyło się bez przewidywań i dywagacji na temat dalszego rozwoju technik analitycznych i serwisowych, w których rola inżyniera klinicznego powinna się stawać coraz bardziej istotna

Marek Piotrowski

To dopiero druga sesja studiów, ale słuchacze już stali się zintegrowaną grupą aktywnie uczestniczącą w zajęciach. Wielość pytań, zaangażowanie w rozwiązywanie problemów, prezentacja własnych spostrzeżeń potwierdziły nie tylko zasadność doboru tematów sesji, ale również praktyczną, warsztatową wręcz formułę spotkania.

Po przedstawieniu zasad normatywnych i omówieniu uwarunkowań praktycznych, prowadząca zajęcia Agnieszka Sopel „zarządziła” symulowane wstępne konsultacje rynkowe. Przedmiotem zakupu wybrany został tomograf komputerowy. Słuchacze wstępnie ustalili warunki brzegowe postępowania, a następnie w trzech odrębnych panelach „zmierzyli się” z możliwościami oferty prezentowanej przez specjalistów z GE Healthcare, Philips Healthcare i Siemens Healthcare.

Wspólna konkluzja jest taka, że wstępne konsultacje rynkowe znacznie ułatwiają proces zakupu aparatury medycznej, a dla sprzętu wysokokosztowego są wręcz niezbędne.

Równie dużym zainteresowaniem cieszyła się tematyka związana z właściwym opisem przedmiotu zamówienia, szczególnie dlatego, że prezentowana była w oparciu o najczęściej w tej materii popełniane przez nabywcę błędy.

W części dotyczącej przygotowania umowy na zakup aparatury medycznej (prowadzonej również warsztatowo) najżywsze reakcje wzbudzały kwestie serwisów gwarancyjnych i pogwarancyjnych, a także zobowiązań dodatkowych dostawcy aparatury.

Ciekawe, również dla prowadzących (Agnieszka Sopel i Marek Piotrowski), były zajęcia dotyczące optymalnego doboru nabywanej aparatury medycznej. Wszyscy zgadzali się, że dla działalności bieżącej i rozwoju jednostki ochrony zdrowia to zagadnienie jest kluczowe. Jednak co istotności roli działów aparatury medycznej w tym procesie zdania były już podzielone (skrzecząca pospolitość…).

Sesję kończył blok dotyczący prawa zamówień publicznych. Prowadzący Wojciech Kochan, jak zawsze, wszystkie zagadnienia omawiał w oparciu o przykłady praktyczne. Całość wzbogacały konkretne pytania słuchaczy pochodzące z ich własnego podwórka.

Opinie wykładowców na temat poziomu wiedzy i aktywności słuchaczy można streścić: BRAWO WY.

mgr Tomasz Kajor

W dniach 7-8 października br. rozpoczęły się organizowane przez MCKP CM w historycznych murach dawnej „Białej Chirurgii” zajęcia pierwszego rocznika uczestników jedynego w naszym kraju kierunku studiów podyplomowych pod nazwą „ Optymalizacja zarządzania aparaturą medyczną w jednostkach ochrony zdrowia”.

Dwudziestka słuchaczy, stanowiących przekrój pracowników różnych działów szpitalnych (aparaturowych, technicznych, elektroradiologicznych) a także przedstawicieli innych zawodów już od pierwszego dnia skonfrontowała swoje dotychczasowe doświadczenia w tym zakresie z wiedzą grupy prelegentów złożonych w komplecie z praktykujących w kilku dziedzinach ekspertów z wieloletnim doświadczeniem w zarządzaniu aparatura medyczną lub branż z aparaturą współpracujących.

Z powodzeniem zrealizowano jedno z podstawowych zadań jakie postawili sobie przed sobą pomysłodawcy: jak najwięcej praktycznych zajęć, ćwiczeń, przykładów wziętych z życia dotyczących kwestii serwisowych, inwestycyjnych, audytorskich, z zakresu ochrony radiologicznej i innych pokrewnych dziedzin.

Pierwszy dzień poświęcono głównie podstawom zarządzania, poprzez omówienie roli działu aparatury w otoczeniu szpitalnym, co spotkało się z żywym zainteresowaniem słuchaczy, gdyż w zasadzie każdy z nich miał w tym zakresie odrębne doświadczenia, a drugiego dnia było… jeszcze ciekawiej.

Przeprowadzone z udziałem ekspertów i sprzętu udostępnionego przez firmę Philips, warsztaty umożliwiły praktyczne poznanie wielu aspektów nowoczesnej integracji urządzeń medycznych, systemów do zarządzania informacją kliniczną. Przedstawione zostały współczesne wyzwania dla systemów monitorowania pacjenta, w tym zasady ich projektowania i optymalnego doboru parametrów, zjawiska zmęczenia alarmami czy wciąż niedoskonałą skuteczność i dostępność protokołów transmisji pomiędzy różnymi urządzeniami. Kolejny temat warsztatów to obowiązki wynikające z ochrony i prywatności danych wrażliwych oraz cyberbezpieczeństwo.

Duże zainteresowanie tematami zajęć, z których każdy kończył się intensywną dyskusją, sprawiły, że z trudem udało się zmieścić w czasie jaki przewidywał program. Na szczęście następne zajęcia już za miesiąc!